Angina pectoris powstaje w wyniku niedokrwienia mięśnia sercowego. Na skutek zwapnienia naczynia wieńcowe zwężają się i krew przepływa przez nie coraz wolniej, niedostatecznie zaopatrując serce w tlen. Mimo to w niezwykle sprawnym systemie naczyń wieńcowych tkwią wielkie rezerwy — dość powiedzieć, że zwężenie dużego naczynia aż o 70 procent nie powoduje jeszcze objawów niedotlenienia w stanie spoczynku. Mięsień sercowy potrzebuje więcej krwi dopiero przy obciążeniu. Jednak zwiększenie jej rzepływu przez zwężone naczynie nie jest możliwe — dochodzi do niedotlenienia zaopatrywanej przez to naczynie części serca. Wywołuje to dolegliwości w formie dusznicy bolesnej. Im silniejsze jest zwężenie światła naczynia, względnie im więcej naczyń dotkniętych jest zwapnieniem, tym mniejsza jest tolerancja obciążenia pacjenta. Leczenie ukierunkowane jest na usunięcie przewężenia naczynia. Środki farmakologiczne mogą rozszerzyć jego przekrój poprzeczny, szczególnie jeśli zwężenie nie dotyczy całego przekroju lecz umiejscowione jest w jednym miejscu na obwodzie, inne medykamenty służą zmniejszeniu zapotrzebowania serca na tlen poprzez zmniejszanie częstotliwości tętna. W niektórych przypadkach można w ten sposób zlikwidować niedokrwienie mimo istniejącego przewężenia. W innych w celu wystarczającego zaopatrzenia mięśnia sercowego w tlen i uniknięcia zawału konieczne jest przeprowadzenie dylatacji balonowej lub rewaskularyzacji serca (popularnie: by pass). W przypadku trzeciego rodzaju dusznicy, którą określiliśmy mianem podstępnej, gdyż występuje wyłącznie w czasie spoczynku lub normalnych czynności nie związanych ze zwiększonym obciążeniem (a która fachowo nazywa się dławicą bolesną typu Prinzmetala) istnieje szczególna okoliczność: nie ma ona związku ze zmianami miażdżycowymi naczyń wieńcowych. Przez do tej pory niewytłumaczalne zaburzenie sterowania czynnościami naczyń wieńcowych dochodzi do ich skurczu — w jego wyniku ich światło zwęża się do tego stopnia, że dochodzi do ataku dusznicy. W przeciwieństwie do zwapnienia skurcz nie jest zwykle wyzwalany przez obciążenie. Na szczęście ta specyficzna forma dusznicy występuje bardzo rzadko ,.Spoczynkowa" forma anginy pectoris o wiele częściej występuje przy wydatnym zwężeniu naczyń wieńcowych. Ataki następują w pozycji leżącej, co tłumaczy się tym, że wzmożony odpływ krwi z nóg w kierunku serca powoduje wzrost ciśnienia w jego komorach, co utrudnia ukrwienie mięśnia sercowego. Po wstaniu krew na powrót odpływa do nóg, ciśnienie normalizuje się i objawy niedo-rwienia ustępują. Z tego względu instynktowne zachowania pacjentów — siadają lub wstają by odczuć ulgę — są ze wszech miar prawidłowe.
